زنجیره تأمین شبکه‌ای از افراد و شرکت‌هایی است که در تولید یک محصول و رساندن آن به مصرف‌کننده دخیل هستند. حلقه‌های زنجیره از تولیدکنندگان مواد اولیه شروع می‌شود و زمانی پایان می‌یابد که محصول نهایی به دست مصرف‌کننده نهایی می‌رسد.
مدیریت زنجیره تأمین یک فرایند بسیار مهم است زیرا یک زنجیره تأمین بهینه‌شده منجر به کاهش هزینه‌ها و ایجاد یک چرخه تولید کارامدتر می‌شود. شرکت‌ها در پی بهبود زنجیره‌های تأمین خود هستند تا بتوانند هزینه‌های خود را کاهش دهند و رقابت‌پذیر باقی بمانند.
زنجیره تأمین چیست؟
زنجیره تأمین شامل تمام مراحل دخیل در رساندن یک محصول یا خدمت نهایی به مشتری است. این مراحل ممکن است شامل تأمین مواد اولیه، انتقال آنها به مرحله تولید و سپس حمل محصولات نهایی به یک مرکز توزیع یا فروشگاه خرده‌فروشی است که ممکن است از آنجا به مصرف‌کننده نهایی تحویل داده شود.
سازمان‌های دخیل در زنجیره تأمین شامل تولیدکنندگان، تأمین‌کنندگان، انبارها، شرکت‌های حمل و نقل، مراکز توزیع و خرده‌فروشان هستند.
زنجیره تأمین هنگامی شروع به کار می‌کند که یک کسب‌وکار، سفارشی از یک مشتری دریافت کند. بنابراین، کارکردهای اساسی آن شامل توسعه محصول، بازاریابی، عملیات، شبکه‌های توزیع، مالی و خدمات مشتری می‌شود.
وقتی مدیریت زنجیره تامین مؤثر باشد، می‌تواند هزینه‌های کلی یک شرکت را کاهش دهد و سودآوری آن را افزایش دهد. اگر یکی از حلقه‌ها دچار مشکل شود، می‌تواند بر بقیه زنجیره تأثیر بگذارد و هزینه‌بر باشد.
انواع زنجیره تامین
“در اینجا انواع مختلفی از زنجیره تامین وجود دارد:
-
زنجیره تامین سنتی: این نوع زنجیره تامین شامل یک تولید کننده، یک توزیع کننده و یک خرده فروش است. تولید کننده محصول را می سازد، توزیع کننده آن را به خرده فروش می فروشد، و خرده فروش آن را به مصرف کننده نهایی می فروشد.
-
زنجیره تامین یکپارچه: این نوع زنجیره تامین شامل چندین شرکت است که با هم کار می کنند تا یک محصول را به مصرف کننده نهایی برسانند. به عنوان مثال، یک شرکت ممکن است مواد اولیه را تامین کند، شرکت دیگر ممکن است محصول را تولید کند و شرکت سوم ممکن است محصول را توزیع کند. .
-
زنجیره تامین چابک: این نوع زنجیره تامین طوری طراحی شده است که سریع و انعطاف پذیر باشد. این امر با تمرکز بر تعدادی از تامین کنندگان، حفظ سطوح پایین موجودی و استفاده از فناوری برای بهینه سازی فرآیند زنجیره تامین حاصل می شود.
-
زنجیره تامین پایدار: این نوع زنجیره تامین طوری طراحی شده است که تا حد امکان از نظر زیست محیطی و اجتماعی پایدار باشد. این امر با استفاده از مواد پایدار، کاهش ضایعات و به کارگیری شیوه های کار عادلانه حاصل می شود.
-
زنجیره تامین جهانی: این نوع زنجیره تامین شامل شرکت هایی در کشورهای مختلف است. این می تواند به کاهش هزینه ها، دسترسی به بازارهای جدید و افزایش انعطاف پذیری کمک کند. با این حال، مدیریت زنجیره تامین جهانی نیز می تواند چالش برانگیز باشد.
اینها تنها چند نوع از زنجیره تامین هستند. نوع زنجیره تامین برای یک شرکت خاص به عوامل مختلفی از جمله صنعت، اندازه و استراتژی آن بستگی دارد.”
مهم‌ترین مدل‌های زنجیره تامین کدام هستند؟
انواع مختلفی از مدل‌های زنجیره تأمین موجود است. مدلی که یک شرکت انتخاب می‌کند بستگی به ساختار شرکت و نیازهای خاص آن دارد. چند نمونه عبارتند از:
- مدل جریان مداوم: این مدل سنتی زنجیره تامین برای شرکت‌هایی که محصولات مشابهی با تغییرات اندک تولید می‌کنند، مناسب است. محصولات باید تقاضای بالایی داشته باشند و نیاز چندانی به طراحی مجدد نداشته باشند. این عدم نوسان به مدیران امکان می‌دهد زمان تولید را بهینه‌سازی کنند و کنترل دقیقی بر موجودی داشته باشند. در مدل جریان مداوم، مدیران باید به طور مرتب مواد اولیه را تأمین کنند تا از بروز گلوگاه‌های تولیدی جلوگیری کنند.
- مدل زنجیره سریع: این مدل بهترین گزینه برای شرکت‌هایی است که محصولات مبتنی بر آخرین روندها را می‌فروشند. کسب‌وکارهایی که از این مدل استفاده می‌کنند باید محصولات خود را به سرعت به بازار برسانند تا از روند حاکم بهره‌برداری کنند. آنها باید به سرعت از ایده تا نمونه اولیه، تولید و مصرف‌کننده حرکت کنند. مد سریع نمونه‌ای از صنعتی است که از این مدل زنجیره تأمین استفاده می‌کند.
- مدل انعطاف‌پذیر: شرکت‌های تولیدکننده کالاهای فصلی یا تعطیلات اغلب از مدل انعطاف‌پذیر استفاده می‌کنند. این شرکت‌ها طغیان‌های تقاضا برای محصولات خود را تجربه می‌کنند که پس از آن دوره‌های طولانی بدون یا کم‌تقاضا دارند. مدل انعطاف‌پذیر اطمینان می‌دهد آنها به سرعت می‌توانند تولید را آغاز کرده و به محض کاهش تقاضا به طور مؤثری تعطیل شوند. برای سودآور بودن، آنها باید در پیش‌بینی نیاز خود به مواد اولیه، موجودی و نیروی کار دقیق عمل کنند.
بهترین شیوه‌های مدیریت زنجیره تأمین چیست؟
برخی از بهترین شیوه‌هایی که در سیستم‌های موفق مدیریت زنجیره تامین دیده می‌شود عبارتند از:
- حمایت از بهبود مستمر
- هدف گذاری افزایش سرعت
- تشویق همکاری میان کسب و کارهای فردی در زنجیره تأمین
- جستجوی فناوری‌های جدید برای بهبود فرایندها
- داشتن معیارهایی که به کارکنان امکان می‌دهد موفقیت یا شکست هر مرحله از زنجیره تأمین را اندازه‌گیری کنند
تفاوت مدیریت زنجیره تامین و مدیریت لجستیک کسب و کار چیست؟
اصطلاحات مدیریت زنجیره تأمین (SCM) و مدیریت لجستیک کسب و کار یا به اختصار لجستیک، اغلب به جای یکدیگر استفاده می‌شوند. با این حال، لجستیک واقعاً یکی از حلقه‌های زنجیره تأمین است.
لجستیک با برنامه‌ریزی و کنترل حرکت و انبارش کالاها و خدمات از نقطه مبدأ تا مقصد نهایی سر و کار دارد.
مدیریت لجستیک موفق اطمینان می‌دهد که در هیچ نقطه‌ای از زنجیره تأخیر در تحویل وجود ندارد و محصولات و خدمات در شرایط خوبی تحویل داده می‌شوند. این به نوبه خود به نگهداشتن هزینه‌های شرکت در سطح پایین کمک می‌کند.
کنترل جریان هزینه‌های تولید چگونه انجام می‌شود؟
سیستم‌های زنجیره تأمین کارا هر قطعه از محصول را در زمان و مکان مورد نیاز تحویل می‌دهند. این به معنای کنترل جریان هزینه‌های تولید است.
جریان هزینه‌های تولید بیشتر مربوط به کسب و کارهایی است که محصولاتی تولید می‌کنند که نیازمند قطعات متعدد از تأمین کنندگان متعدد است. به عنوان مثال، یک تولیدکننده لباس ممکن است نیاز به تحویل همزمان پارچه، زیپ، تزئینات و نخ داشته باشد. اگر برخی از ملزومات خیلی زود برسند، باید با هزینه شرکت انبار شوند. اگر برخی دیر برسند، ماشین‌آلات در حالت توقف قرار می‌گیرند تا منتظر بمانند.
تأمین‌کنندگان قابل اعتماد، نکته کلیدی هستند!
یک فرایند مدیریت زنجیره تأمین کارا نیازمند تأمین کنندگان قابل اعتماد است. این بدان معناست که آنها محصولی تولید می‌کنند که با مشخصات تولید کننده مطابقت دارد و آن را به موقع تحویل می‌دهند.
فرض کنید به عنوان مثال XYZ Furniture، مبلمان لوکس تولید می‌کند و یک تأمین کننده، دستگیره‌های فلزی و سایر قطعات را تأمین می‌کند. اجزای فلزی باید مقاوم باشند تا برای سالیان سال دوام بیاورند. آنها باید از نظر طراحی و کیفیت با مشخصات تولید کننده مطابقت داشته باشند و طبق مورد نظر عمل کنند.
یک تأمین کننده قابل اعتماد سفارش تولید کننده را انجام می‌دهد و قطعات را به موقع ارسال می‌کند.
آیا زنجیره تأمین موجب کاهش تورم می‌شود؟
افزایش بهره‌وری زنجیره‌های تأمین نقش مهمی در مهار تورم داشته است. هرچه بهره‌وری در جابجایی محصولات از نقطه الف به نقطه ب افزایش یابد، هزینه‌های انجام آن کاهش می‌یابد که باعث کاهش هزینه نهایی برای مصرف‌کننده می‌شود. در حالی که اغلب کاهش تورم منفی در نظر گرفته می‌شود، بهره‌وری زنجیره تأمین یکی از معدود مثال‌هایی است که خوب است.
هرچه جهانی‌سازی افزایش یابد، بهره‌وری زنجیره تأمین بهینه‌تر می‌شود که باعث فشار بر قیمت‌های ورودی می‌شود.
COVID-19 چه تأثیری بر زنجیره تأمین داشت؟
یکی از شدیدترین مشکلات اقتصادی ناشی از همه‌گیری COVID-19 آسیب به زنجیره تأمین بود. اثرات آن تقریباً تمام بخش‌های اقتصاد را دربر گرفت.
تأمین محصولات از هر نوع به دلیل محدودیت‌ها و دپو طولانی در بنادر به تأخیر افتاد.
در عین حال، تقاضا برای محصولات به طور ناگهانی تغییر کرد. با ذخیره‌سازی اقلام ضروری مانند کاغذ توالت و شیر خشک نوزادان توسط مصرف‌کنندگان، کمبود ایجاد شد. ناگهان تقاضا برای ماسک‌ها، دستمال مرطوب و ضدعفونی‌کننده دست افزایش یافت. کمبود تراشه‌های کامپیوتری تحویل محصولات متنوعی از الکترونیک تا اسباب‌بازی و خودرو را به تأخیر انداخت.
مدیریت زنجیره تامین چیست؟
مدیریت زنجیره تامین (SCM) نظارت و کنترل تمام فعالیت‌های مورد نیاز برای تبدیل مواد خام توسط یک شرکت به محصولات نهایی و سپس فروش آن به مصرف‌کنندگان نهایی است.
SCM کنترل متمرکز برنامه‌ریزی، طراحی، تولید، موجودی و مراحل توزیع مورد نیاز برای تولید و فروش محصولات یک شرکت را فراهم می‌کند.
یک هدف مدیریت زنجیره تامین بهبود بهره‌وری از طریق هماهنگ‌سازی تلاش‌های سازمان‌های مختلف در زنجیره تأمین است. این می‌تواند منجر به کسب مزیت رقابتی توسط شرکت نسبت به رقبا و ارتقای کیفیت محصولات تولیدی شود که هر دو می‌تواند منجر به افزایش فروش و درآمد شود.
